అమరావతిలో తెలుగుదేశం పార్టీ మేనిఫెస్టోను విడుదల చేసినప్పుడు, ఆ పార్టీ అధ్యక్షుడు చంద్రబాబు నాయుడు మాట్లాడుతూ.. ‘‘మేము ముస్లింలకు 4శాతం రిజర్వేషన్లను కొనసాగిస్తాం.. రాష్ట్రంలోని మసీదుల నిర్వహణకు నెలకు రూ.5,000 ఆర్థిక సహాయం, హజ్‌ యాత్రికులకు లక్ష రూపాయల సహాయం, నూర్‌ బాషా కార్పొరేషన్‌ స్థాపించి ప్రతి ఏటా రూ.వంద కోట్ల నిధులు, ప్రతి నెల ఇమామ్‌ లకు రూ.10 వేలు, మౌల్విలకు రూ.5 వేలు గౌరవ వేతనం, 50 ఏళ్ల వయసు పై బడిన వారికి పెన్షన్‌ , ఈద్గాలకు, స్మశాన వాటికలకు ప్రధాన పట్టణాలలో స్థలం కేటాయిస్తామని చంద్రబాబు హామీ ఇచ్చారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో మహిళలకు నెలకు రూ.1,500 అలవెన్స్‌, ఉచిత బస్సు ప్రయాణం, నిరుద్యోగులకు నెలకు రూ.3,000 ఆఫర్‌ చేశారు. ఈ సిఫారసులు అమలు చేయడానికి ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం పెద్ద మొత్తంలో నిధులు అవసరం అవుతాయి. దానిని స్వతహాగా సేకరించలేదు.
నరేంద్ర మోదీ మూడవసారి భారత ప్రధానిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. దేశ చరిత్రలో మూడవసారి ప్రధానిగా ఎంపికైన జవహర్లాల్‌ నెహ్రు, శ్రీమతి ఇందిరా గాంధీ తర్వాత మూడవ వ్యక్తిగా మోదీ నిలిచారు. అయితే, గత రెండు పర్యాయాల మాదిరిగా ఈసారి భారతీయ జనతా పార్టీ (బిజెపి) కనీస మెజారిటీని సాధించలేకపోయింది. ఆయన నేషనల్‌ డెమోక్రటిక్‌ అలయన్స్‌ (ఎన్డిఎ)కు నాయకత్వం వహిస్తున్నారు. ఈ కూటమి లోక్‌సభలో ఎక్కువ సీట్లు పొందడంతో అధికారంలోకి వొచ్చింది. ఈ మార్పు ఆయన పనిచేసే శైలిని, భవిష్యత్తు ప్రణాళికలను అడ్డుకుంటుందా అనేది కీలకమైన ప్రశ్న.
ఈ ప్రశ్నకు సమాధానం ఇవ్వడానికి ముందు, ఈ విషయాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి. అమరావతిలో తెలుగుదేశం పార్టీ మేనిఫెస్టోను విడుదల చేసినప్పుడు, ఆ పార్టీ అధ్యక్షుడు చంద్రబాబు నాయుడు మాట్లాడుతూ.. ‘‘మేము ముస్లింలకు 4శాతం రిజర్వేషన్లను కొనసాగిస్తాం..
రాష్ట్రంలోని మసీదుల నిర్వహణకు నెలకు రు.5,000 ఆర్థిక సహాయం, హజ్‌ యాత్రికులకు లక్ష రూపాయల సహాయం, నూర్‌ బాషా కార్పొరేషన్‌ స్థాపించి ప్రతి ఏటా రు .వంద కోట్ల నిధులు, ప్రతి నెల ఇమామ్‌ లకు రు.10 వేలు,మౌల్విలకు రు.5 వేలు గౌరవ వేతనం ,50 ఏళ్ల వయసు పై బడిన వారికి పెన్షన్‌ , ఈద్గాలకు ,స్మశాన వాటికలకు ప్రధాన పట్టణాలలో స్థలం కేటాయిస్తామని చంద్రబాబు హామీ ఇచ్చారు.ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో మహిళలకు నెలకు ?1,500 అలవెన్స్‌, ఉచిత బస్సు ప్రయాణం, నిరుద్యోగులకు నెలకు ?3,000 ఆఫర్‌ చేశారు. ఈ సిఫారసులు అమలు చేయడానికి ఆంధ్రప్రదేశ్‌ ప్రభుత్వం పెద్ద మొత్తంలో నిధులు అవసరం అవుతాయి. దానిని స్వతహాగా సేకరించలేదు. భారతీయ రిజర్వ్‌ బ్యాంక్‌ ప్రకారం, ఆంధ్రప్రదేశ్‌ అత్యంత అప్పులు ఉన్న రాష్ట్రాలలో ఒకటిగా ఉంది. అయినప్పటికీ, చంద్రబాబు రాష్ట్ర రాజధానిగా అమరావతిని తీర్చదిద్దాలని అనుకుంటున్నారు. దీనికి ?3.5 ట్రిలియన్‌ ప్రత్యేక పెట్టుబడి అవసరమవుతుంది. మోదీ మొదటి సారి పాలనలో చంద్రబాబు ఇదే విషయాలపై కేంద్రంతో ఢీకొన్నారు. కానీ ఈరోజు టిడిపి ఎన్డిఎలో 16 సీట్లతో కీలక భాగస్వామిగా ఉంది. మనం గుర్తు పెట్టుకోవాల్సిం దేమిటంటే .. చంద్రబాబు బేరసారాలు చేసే నైపుణ్యం కలిగిన వ్యక్తిగా ప్రసిద్ధి పొందారు.
ఎన్డిఎ రెండవ అతిపెద్ద మిత్రపక్షంగా జనతా దళ్‌ (యూ)ఉంది. ఆ పార్టీ అధినేత నితీష్‌ కుమార్‌ గత 10 సంవత్సరాలలో రెండుసార్లు ఎన్‌ డీఏను ధిక్కరించారు. 2013లో ఆయన ప్రధానిగా మోదీ అభ్యర్థిత్వానికి బహిరంగంగా వ్యతిరేకించారు. చంద్రబాబు లాగా, ఆయన కూడా తన రాష్ట్రం బీహార్‌ కి ప్రత్యేక హోదా కోరుకుంటున్నారు. అదేవిధంగా, యూసీసీ, అగ్నివీర్‌ పథకం వంటి విషయాలపై ఆయన అభిప్రాయాలు బిజెపితో భిన్నంగా ఉంటాయి.
మరో విషయం… బిజెపి ప్రస్తుత మిత్రపక్షాలలో ఎక్కువ మంది, టిడిపి సహా, పలు పార్టీలు గతంతో యునైటెడ్‌ ప్రోగ్రెసివ్‌ అలయన్స్‌ (ఇప్పుడు ఇండియా బ్లాక్‌) భాగస్వామిగా ఉన్నారు. అదేవిధంగా, నితీష్‌ తన పార్టీ ద్వారా తరచుగా ప్రధానమంత్రి అభ్యర్థిగా కొందరు అభివర్ణించారు.
ఇది శుభపరిణామమా.. చెడు పరిణామమా?
రాష్ట్రాలలోని ప్రతిపక్షాలు ఈ ప్రాంతీయ నాయకులకు వారి వాగ్దానాలను గుర్తుచేస్తూనే ఉన్నాయి. బీహార్‌ లో.. నితీష్‌ ఎన్డిఎలో చేరిన తర్వాత, తేజస్వి యాదవ్‌ గతంలోనే పలు డిమాండ్లు చేశారు. ‘‘చాచా రాజకర్త పాత్రలో ఉన్నారు, కాబట్టి ఇప్పుడు ఆయన రాష్ట్రానికి ప్రత్యేక హోదా, దేశవ్యాప్తంగా కుల జనగణన చేయించాలన్నారు. ఇలాగే చంద్రబాబు లేదా నితీష్‌, చిరాగ్‌ పాస్వాన్‌ లేదా అజిత్‌ పవార్‌, ఏక్‌నాథ్‌ షిండే లేదా జయంత్‌ చౌదరి, ప్రతీ ఒక్కరికి వారి ప్రాంతీయ డిమాండ్లు ఉన్నాయి. మోదీ వీటిని మరుగున పడేయలేరు. ప్రతీ రాజకీయ నాయకుడు తన సముచితుల ప్రయోజనాలను అధికార ప్రయోజనాలతో సమన్వయపర్చుకోవాలి. దీనికి, అన్ని భాగస్వామ్య పార్టీలు కేబినెట్‌ లో అత్యధిక సంఖ్యలో పోస్టులు, కీలక విభాగాలను సాధించడానికి ప్రయత్నిస్తాయి.
మోదీ, ఆయన సహచరులు
పరిస్థితిని ఎలా ఎదుర్కొంటారు?
దీనికి సమాధానం అంత కష్టమేమీ కాదు. మోదీ కెరీర్‌ని ఒకసారి చూడండి. కఠోర శ్రమతో ప్రస్తుత స్థాయికి ఎదిగారు. 2001లో గుజరాత్‌ ముఖ్యమంత్రి కావడానికి ముందు, మోదీ రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్‌ సంఫ్‌ు.. ఆ తర్వాత బీజేపీ కోసం వివిధ హోదాల్లో పనిచేశారు. హర్యానా, మధ్యప్రదేశ్‌లలో బీజేపీని బలోపేతం చేయడంలో ఆయన కీలక పాత్ర పోషించారు.
రాజకీయాలను అర్థం చేసుకున్న వ్యక్తులకు ప్రభుత్వానికి.. సంస్థకు మధ్య ఉన్న ప్రాథమిక వ్యత్యాసం తెలుసు. ఎవరైనా ప్రభుత్వంలో ఉన్నప్పుడు పవర్‌ బటన్‌ వారి చేతుల్లోనే ఉంటుంది. ఒక సంస్థలో, ప్రభుత్వ అధికారం లేకుండా అందరినీ ఐక్యంగా ఉంచడం ముఖ్యం. ఈ రెండిరటినీ మోదీ బాగానే చేశారు. ఈసారి, అతని పార్టీ , నరేంద్ర మోదీ ప్రతిష్ట స్పష్టంగా దిగజారింది, అయితే దీనిని కేవలం ప్రధాని వ్యక్తిగత వైఫల్యానికి ఆపాదించడం తొందరపాటు చర్య అవుతుంది.
మోదీని తన పూర్వ ప్రధానుల నుంచి వేరు చేసే మరో లక్షణం ముఖ్యమంత్రిగా ఆయనకున్న విస్తృత అనుభవం. మోదీ గుజరాత్‌ సీఎంగా ఉన్న సమయంలో బీజేపీ అధికారంలో, విపక్షంలోనూ కొనసాగింది. రాజకీయ నేపథ్యంతో సంబంధం లేకుండా, మోదీ గుజరాత్‌కు అసాధారణమైన ఫలితాలను అందించారు. అన్ని సంక్లిష్టతలను నావిగేట్‌ చేయగల అతని సామర్థ్యం.. రాజకీయ రంగంలో ఒక బిగుతుగా నడవడంలో అతని నైపుణ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది. కొత్త ప్రయత్నాలకు శుభాకాంక్షలు తెలిపే భారతీయ సంప్రదాయానికి అనుగుణంగా, మోదీ.. మూడవ ప్రభుత్వంలోని మొత్తం మంత్రివర్గానికి అభినందనలు .. వారు వోటర్ల అంచనాలను అందుకుంటారని విశ్వసిద్దాం. వొచ్చే ఐదేళ్లలో ఎన్డీయే బాధ్యతాయుతంగా పనిచేస్తుందని ఆశిద్దాం ..
-ప్రజాతంత్ర డెస్క్‌
